Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) kanser araştırma ajansı, sigara içmeyen kişilerde akciğer kanseri vakalarının arttığını ve hava kirliliğinin bu yükselişte “önemli bir faktör” olduğunu açıkladı.
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), sigara içmeyen bireylerde akciğer kanserinin dünya genelinde kansere bağlı ölümler arasında beşinci sırada yer aldığını belirtti. Özellikle adenokarsinom türünün, hem erkeklerde hem de kadınlarda en yaygın görülen akciğer kanseri türü olduğu ifade edildi.
Hava Kirliliği Kaynaklı Vakalar Artıyor
IARC’nin yayımladığı ve The Lancet Respiratory Medicine dergisinde yer alan araştırmaya göre, 2022 yılında hava kirliliğine maruz kalma nedeniyle yaklaşık 200 bin adenokarsinom vakası tespit edildi. Bu vakaların büyük bir kısmı, özellikle Çin olmak üzere, Doğu Asya’da görüldü.
Araştırmanın baş yazarı ve IARC’nin Kanser Gözetimi Bölüm Başkanı Dr. Freddie Bray, The Guardian gazetesine yaptığı açıklamada, hava kirliliği gibi çevresel faktörlerin akciğer kanseri üzerindeki etkisinin daha fazla incelenmesi gerektiğini vurguladı. Dr. Bray, sigaranın ana neden olarak kabul edilmediği toplumlarda, hava kirliliği gibi diğer risk faktörlerinin araştırılması gerektiğini belirtti.
Sigara Kullanımındaki Düşüş, Adenokarsinom Vakalarını Artırıyor
Son yıllarda sigara kullanımındaki azalma ile birlikte sigara içmeyenlerde akciğer kanseri vakalarının arttığı gözlemleniyor. Özellikle sigara içmeyenlerde adenokarsinom vakalarının oranı artış gösteriyor. Dr. Bray, “Sigara kullanımının azaldığı ülkelerde, örneğin Birleşik Krallık ve ABD’de, sigara içmeyen bireylerde akciğer kanseri vakalarının oranı artıyor” dedi.
Önümüzdeki yıllarda hava kirliliğinin akciğer kanseri üzerindeki etkisinin daha da artıp artmayacağı, tütün kullanımı ve hava kirliliği ile mücadelede alınacak önlemlere bağlı olacak.
Kadınlarda Akciğer Kanseri Vakaları Yükseliyor
Dünya çapında en fazla ölüme yol açan kanser türü olan akciğer kanseri, özellikle kadınlar arasında ciddi bir sağlık tehdidi oluşturuyor. 2022 yılı itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 2,5 milyon yeni akciğer kanseri vakası tespit edildi. Ancak, son yıllarda kanser türleri arasındaki dağılımda önemli değişiklikler gözlemlendi.
Adenokarsinom, erkeklerde görülen akciğer kanserlerinin yüzde 45,6’sını, kadınlarda ise yüzde 59,7’sini oluşturuyor. Bu oranlar, 2020 yılında sırasıyla yüzde 39 ve yüzde 57,1 olarak kaydedilmişti. Son 40 yıl içinde birçok ülkede erkeklerde akciğer kanseri vakalarında azalma yaşanırken, kadınlardaki oran artmaya devam ediyor.
2023 yılında İngiltere’de kadınlarda akciğer kanseri oranlarının erkekleri geçtiği ortaya çıkmış ve bu durum sağlık uzmanları tarafından uyarı olarak değerlendirilmişti. Uzmanlar, kadınların akciğer kanseri belirtileri konusunda daha bilinçli olmaları gerektiğini vurguluyor.
Hava Kirliliği ve Akciğer Kanseri Arasındaki Bağ Güçleniyor
IARC, sigara kullanımındaki değişikliklerin ve hava kirliliği gibi çevresel faktörlerin akciğer kanseri türlerinin görülme sıklığını etkilediğini belirtti. Artan bilimsel kanıtlar, hava kirliliğinin adenokarsinom riskini artırdığını gösteriyor. Özellikle sigara içmeyen bireylerde, adenokarsinom vakalarının yüzde 53 ile yüzde 70’inin hava kirliliği ile ilişkili olduğu tahmin ediliyor.
Dr. Bray, “Çalışmamız, akciğer kanserinin ve ona neden olan risk faktörlerinin nasıl değiştiğini anlamamıza yardımcı oluyor ve küresel çapta akciğer kanseriyle mücadelede yol gösterici olabilecek önleyici stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlıyor” dedi.
Geleceğe Yönelik Stratejiler Geliştirilmeli
Sigara kullanımındaki düşüş ve hava kirliliğine maruz kalma seviyelerinin akciğer kanseri türlerini şekillendirdiğini belirten Dr. Bray, gelecekte yüksek riskli topluluklara yönelik tütün ve hava kirliliği ile mücadele stratejilerinin geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Akciğer kanseri, sadece sigara içenleri değil, sigara içmeyen bireyleri de tehdit etmeye devam ediyor. Hava kirliliği gibi çevresel faktörlerin daha iyi anlaşılması ve bu faktörlerle mücadele için alınacak önlemler, akciğer kanserine karşı küresel mücadelede kritik bir rol oynayacaktır.
