Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii AŞ (TÜLOMSAŞ) yetkililerinden aldığı bilgiye göre, TÜLOMSAŞ tesislerinde 1961'de Türk mühendis ve işçileri tarafından zor şartlarda üretilen ilk yerli otomobil, 5 Eylül 2017'de başlayan kapsamlı bakımının ardından yeni yerine konuldu.
Daha önce TÜLOMSAŞ tesislerinde hazırlanan camekanlı bölümde sergilenen Devrim'e halkın ilgisinin artmasından dolayı 3 Mart 2018'de açılan müzede, ziyaretçi yoğunluğu yaşanıyor.
Aradan geçen 17 ayda yaklaşık 220 bin kişinin ziyaret ettiği müzede, otomobilin yapımında kullanılan kaynak motoru, matkap ve torna tezgahları, imalat aşamalarının çekildiği fotoğraf makinesi, kumpas, pergel, cetvel, çizim masası, aracın kireç taşından maketi, yedek parçalar, Sivas'ta demir yollarında dökülmüş orijinal motor bloku ve çalışmaların görselleri de bulunuyor.
Yaklaşık 200 Türk mühendis ve işçisinin emeğiyle "siyah", "beyaz", "mavi boncuk" ve "gecekondu" isimleri verilerek 4 adet üretilen ve daha sonra Devrim adı verilen aracın tarihe "Türkiye'nin ilk yerli otomobili" olarak geçmesi de ziyaretçilerin ilgisini artırıyor. Özellikle son yıllarda yerli otomobil üretimine ilişkin atılan somut adımların ardından Devrim daha fazla ilgi görüyor.
Kentte bir anaokulunda görev yapan ve öğrencilerine müzeyi gezdiren öğretmen Nesrin Butekin, yaptığı açıklamada, çocukların eğlenerek ve yaşayarak öğrenmesinin önemli olduğunu söyledi.
Bu kapsamda ilk yerli otomobilin nasıl üretildiğini öğrencilere anlattıklarını, o dönemde yaşananlarla ilgili eğitici bilgiler verdiklerini belirten Butekin, "Kalıcı öğrenmeyi bu şekilde sağlıyoruz. Çocuklarımız, Devrim otomobilini ve müzeyi yakından görme imkanı buldu. Gezimizin ardından çocuklarımızla bir maket otomobil tasarlayacağız. Çocuklarımız çok meraklılar, farklı bir otomobili gördüler, dikkatlice yapılan çalışmaları izlediler." dedi.
"Devrim"in hikayesi
O dönem adı Eskişehir Demiryolu Fabrikaları olan TÜLOMSAŞ'ta, 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in talimatıyla üretilen 4 otomobil, 1961 yılında trenle Ankara'ya götürüldü.
Demir yolu kanunları gereğince deposuna az akaryakıt konulan bu araçlardan biri, Gürsel'in test amacıyla kullandığı sırada yakıtı bitince durdu. Bunun ardından trenle Ankara'dan Eskişehir'e getirilen ve Devrim adı verilen otomobil, bir süre fabrika içinde kullanıldı.
TÜLOMSAŞ'ta sergilenen "0002" şasi ve "0002" motor numaralı Devrim, lastikleri ile ön ve arka camı dışında tamamen yerli olarak 4,5 ayda üretildi.
Uzun ve kısa farları ayakla çalışan, kontak anahtarı ve manuel olarak da çalıştırılabilen Devrim, bu özellikleriyle de dikkati çekiyor. Bin 250 kilogram ağırlığında ve saatte maksimum 140 kilometre hız göstergesine sahip Devrim'e güvenlik gerekçesiyle benzin konulmuyor, otomobil aküsü sökülü halde bulunuyor.
Fabrikada, otomobilin üretildiği imalathane ve depolarda araştırma yapılınca Devrim'in yapımı sırasında kullanılan çeşitli parçalar ve materyaller de bulundu. Bu materyallerle zenginleştirilen ve 17 ay önce açılan müze, ziyaretçilerin yoğun ilgisi göz önüne alınarak TÜLOMSAŞ tesislerinin farklı bir bölgesinde kuruldu.