Avrupa’nın Sesi İmtiyaz Sahibi Mehmet Hasan’ın kalp sağlığı hakkında sık sorulan sorularına cevap veren Doç. Dr. Hüseyin tedavi yöntemlerinin neler olduğunu belirterek, her zaman olduğu gibi erken teşhisin önemini vurguladı.
Koroner kalp hastalığını oluşturan risk faktörleri nelerdir? Nasıl korunabiliriz?
Değiştirilemeyen risk faktörleri
- Yaş: erkeklerde 45 yaşın üstü, kadınlarda 55 yaşın üstü veya erken menopoz
- Cinsiyet: Erkeklerde koroner kalp hastalığı daha sıktır.
- Aile öyküsü: Birinci derecede (anne, baba, kardeş) erkek akrabalarda 55 yaşında, birinci derecede kadın akrabalarda 65 yaşından önce kalp damar hastalığı, kalp krizi veya ani ölüm bulunması
Değiştirilebilir risk faktörleri
- Sigara içiyor olmak
- Hipertansiyon (kan basıncı yüksekliği)
- İyi kolesterolün (HDL kolesterol) 40mg/dl den düşük olması
- Total kolesterolün 200mg/dl den fazla olması (kötü kolesterol olan LDL kolesterolün 130mg/dl den fazla olması)
- Şeker hastalığı (Diabet)
- Hareketsiz bir yaşam tarzı
- Stres
- Depresyon
- Şişmanlık (obezite)
Sigara, Koroner kalp hastalığının önlenmesi açısından düşünüldüğünde sigara kullanımının bırakılması bilinen diğer tüm düzeltilebilir risk faktörlerinden daha büyük bir risk azalması sağlamaktadır.
Şeker Hastalığı
Artık şeker hastalığı eşittir koroner kalp hastalığı olarak kabul edilmekte ve bu şekilde en yüksek risk katagorisine girmektedir. Şeker hastalığı kontrolünde diyet ve egzersiz, ilaç tedavisinin yanında önemli rol oynamaktadır.
Hipertansiyon
Sistolik (büyük tansiyon) kan basıncındaki her 20mmHg lık ve diastolik (küçük tansiyon) kan basıncındaki 10mmHg lik artış koroner kalp hastalığı ve inmeye bağlı ölüm oranlarını iki kat artırır. Bu yüzden yüksek tansiyonlu hastaların ilaç tedavisi yanında yaşam tarzının da düzenlenmesi gerekmektedir. Hastaların kilo vermesi, diyette tuz kısıtlaması, düzenli egzersiz ve alkol alımının kısıtlaması gerekmektedir.
Her yorgunluk kalp ağrısı belirtisi midir?
Kalbin pompalama gücü azaldığında, vücut kanı öncelikli olarak beyin, böbrek ve kalbe gönderdiğinden, iskelet kaslarına gelen kan miktarı azalır. Dolayısıyla, kişi kendini yorgun hisseder. Kalp krizinde yorgunluk ortaya çıkabilir.
Ama yorgunluğa sebep olan bir sürü hastalıklar da var:
- Diyabet ve insülin direnci
- Böbrek üstü bezi problemleri
- Mineral ve vitamin eksiklikleri: D vitamini, B12 eksikliği
- Anemi (Kansızlık)
- Depresyon ve anksiyete
- İş stresi
Kalp hastalığı başka hastalıklarla karıştırılır mı?
Tabi karıştırılabilir. Örneğin bacaklarda şişlik varsa böbrek yetmezliği ile karışabilir. Nefes darlığı diğer akciğer hastalıklarıyla karışabilir.
Gizli Kalp Hastalığı nedir?
Bu gizli kalp dediğimiz Hipertrofik Kardiyopati dediğimiz kalp kasının kalınlaşması, bu kalınlaşmaya bağlı hastalarda bir aritmi potansiyeli taşıyor, ne yazık ki bu aritmi sonucu hastaların kaybedilmesi ile ya da kabin duraksaması ile ortaya çıkıyor. Bir kısmı da yine koroner arter hastalığı ile ilgili buna bağlı kalp krizi ya da ritm bozukluğu ile ortaya çıkabiliyor.
Kalp Yetersizliği Nedir?
Kalp yetmezliği, kalbinizin çeşitli sebepler nedeniyle zarar görerek vücuda ihtiyacı olan kanı yeterli miktarda gönderememesi olarak tanımlanabilir.
En sık kalp yetmezliği sebebi kalp kasının kalp krizi nedeniyle zarar görerek kasılamamasıdır. Ancak uzun süren hipertansiyon, kalp kapak hastalıkları, doğumsal kalp kas hastalıkları gibi sebepler ile de kalp yetmezliği gelişmektedir.
Kalp Yetersizliği Vücudumuzu Nasıl Etkiler?
Nefes Darlığı olur
Özellikle hareket sırasında gelişir, en basit işleri yapmak bile nefesin daralmasına yol açar. Bazı hastalarda uykuya daldıktan birkaç saat sonra ani nefes darlığı gelişir, sırt üstü yatamama durumu gözlenir.
Ödem
Vücudun özellikle alt bölgelerinde, ayak, ayak bileği, karın alt kısmında şişme oluşur.
Yorgunluk
Olağanın dışında yorgun ve halsiz hissedilir.
Kalp sağlığı için hangi aralıkta kontrole gitmeliyiz?
özellikle 30 yaş üzeri erkek ve 40 yaş üzeri kadınların yılda bir kez mutlaka kalp sağlığı kontrolünden geçmesinde fayda var.
Stres kalp sağlığınızı etkiliyor mu?
Stres yaşayan kişide gözlenen kalp atışlarındaki hızlanma, kan basıncındaki artış, bir tür damar sertleşmesi olarak bilinen “aterosklerozis” hastalığının gelişmesinde hem öncü hem de ilerletici rol oynamaktadır. Öte yandan stres nedeniyle artan sigara ve alkol tüketimi de mevcut durumun daha da kötüleşmesine sebep olurken; kimi kişilerde stresle artan kalori tüketimi, beraberinde metabolik sendrom ile diyabet hastalığı gelişim riskini de getirmektedir
Mevsim geçişlerinde kalp sağlığı etkilenir mi?
Bahar aylarında ısı ve basınç değişiklikleri ile beraber üst solunum yolları enfeksiyonlarında artış olması kalp krizi riskini tetikleyebiliyor.
Göğüs ağrısı şikayeti ile gelen hastalara hangi tetkikler yapılıyor?
Ekg, troponin gibi labaratuar testleri, eğer kronik ağrı ise efor testi, ekokardiyografi
Kalp hastalığı kendiliğinden düzelir mi?
Hayır, düzelmez mutlaka tıbbi yardım alınmalı
Anjiyo nedir? Nasıl Yapılır?
Kontrast denilen bir boya maddesi ince ve yumuşak kateterler yardımıyla koroner damara verilerek, X-ışını ile damar içinin görüntülenmesi sağlanır.
Anjiyo yıllar içirisinde teknik olarak gelişerek günümüzdeki halini aldı. Daha yumuşak ve ince kateterler ile el bileğinden de yapılabilmektedir. Çoğu merkezde hala kasıktan femoral arter denilen atar damar giriş yolu olarak kullanılıyor olsa da, el bileğinden yapılabilen hastalarda komplikasyon oranlarının azaldığı gösterilmiştir. Bilekten anjiyo aynı zamanda hastanın hemen işlemden sonra ayağa kalkabilmesine ve 1-2 saat içerisinde taburcu olmasına izin verirken, kasıktan yapılan anjiyo ile hastanın kum torbası ile yaklaşık 6 saat yatakta yatması gerekmektedir.
Her hastaya anjiyo yapılır mı?
Kullanılan kontrast madde alerjisi yoksa, her hastaya tıbben uygun görülürse yapılabilir.
Kalp hastalığı olanlar nelere dikkat etmeli?
- 7 saat düzenli uyku uyuyun.
- Su içmeyi ihmal etmeyin.
- Evde hafif ağırlıklar kaldırarak kaslarınızı çalıştırabilirsiniz. Bunu haftada 3 gün 10’ar dakika yapmaya çalışın.
- Her gün 15 dakika kaslarınızı esnetecek egzersizler yapın, bu süre zarfında nefes egzersizi de yapmaya gayret edin.
- Tuz ve şeker tüketimini azaltın. Aşırı tuz ve şeker tüketimi bağışıklık sistemini de zayıflatacaktır.
- Önemli bir kalp sorununuz varsa bunu ertelemeyin, hekiminiz ile sesli veya imkan varsa görüntülü görüşerek önerilerine kulak verin.
Kalp için altın öneriler nelerdir?
Yürüyüş
Kalp hastalıklarıyla birlikte metabolik sorunları önlemenin yollarından biri her gün düzenli yürüyüş yapmaktan geçer. Kardiyo egzersizleri yağ yakmanın önemli bir yoludur. Ancak kardiyo her hastaya önerilecek bir alan değildir. Genç, herhangi bir sorunu olmayanlar kardiyo yapabilir ama belli bir yaşın üzerindeki kişilerin yapacağı egzersizi doktorlarına sorması gereklidir. Yapılabilecek en doğru hareket, günde en az 10 bin adım atmak, hafif terleyene kadar yürümek. Postacı yürüyüşü olarak adlandırılan, kişinin kendisiyle ya da başkasıyla yarışmayacak tempodaki yürüyüş kalp için yararlıdır. Yürüyüşler her gün yapılmıyorsa bile gün aşırı mutlaka yapılmalıdır. Her gün yürümek kişiyi fit hale getirir, metabolizmayı hızlandırır, iyi huylu kolesterolün yükselmesini sağlar. Tüm bunlar kalp için faydalıdır.
Kalp için biraz aç uyuyun: Ayrıca kalp sağlığı için kahvaltı önemlidir. Bunun yanında 4-5 badem ile ceviz, gün kurusu kayısı, yoğurt, küçük bir meyve ile ara öğünler yapılmalıdır. Akşam yemekleri ise en geç saat 19.00’da yenmiş olmalıdır.
Zeytin ve peyniri tuzsuz tüketin: Sofrada tuz bulundurmamaya dikkat etmek gerekir. İlla tuz yenilecekse sodyumdan değil potasyumdan zengin tuzların yemek pişerken kullanılması önemlidir.
Stres
Stresten kaçınmak da kalp damar sağlığını korumakta faydalıdır. Stresle birlikte kan şekeri kontrol altında olmayabilir, tansiyon yükselebilir. Sabahları biraz daha erken kalkarak trafiğin olmadığı zamanlarda yola çıkmak, hobiler edinmek stresi azaltmaya yardımcı olabilir. İş çıkışında işyerine yakın bir spor salonuna gitmek, trafiğin dağılmasını beklemek stresi azaltabilir. Özellikle kalp sağlığı için yapılan sporun akşam saatlerinde olması daha fayda getirdiği bilinmektedir. Arabayı biraz daha uzak mesafelere park etmek, belirli günlerde toplu taşıma kullanmak hem hareket hem stres açısından yarar sağlayacaktır.
Kalp hastalıkları nasıl beslenmeli?
Kalbe doğrudan zarar veren yağlı, kırmızı etten zengin, trans yağlar içeren ürünleri tüketmemek gerekmektedir. Amerikan tarzı fast food yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Her gün dışarıdan yemek yenmemelidir. Kalp için en sağlıklı beslenme türü Akdeniz tipi beslenmedir. Hamburger tüketilmek istendiğinde tam buğday ekmeği ve evde hazırlanabilecek köfte ile de yapılıp yenilebilir. Bunun dışında haftada bir kırmızı et, haftada dört öğün ızgara balık, sebze, tahıl, salata ve meyve yenmesi kalp için doğru beslenme türüdür. Dışarıda yemek yenilecekse kepekli, tam buğday unuyla hazırlanan lahmacun veya pide Amerikan tarzı fast food yiyeceklerden biraz daha sağlıklı seçenekler arasında yer almaktadır.
Vitamin desteği almanız gerekebilir, bunun için doktorunuza danışarak çinko, C ve D vitamini için tavsiye alabilirsiniz
Doç. Dr. Serhat Hüseyin Kimdir?
1975 yılında Yunanistan’ın Gümülcine şehrinde doğdu. İlkokulu Gümülcine’de tamamladıktan sonra, Türkiye’ye geldi. Ortaokul ve liseyi İstanbul’da bitirdi. 1993 yılında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni kazandı ve 1999 yılında mezun oldu. Bir süre Bursa’da pratisyen hekim olarak çalıştıktan sonra 2001’de Tıpta Uzmanlık sınavını kazanarak Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi’nde uzmanlık eğitimine başladı. Askerlik için bir süre ara verdiği uzmanlık eğitimini 2008 yılında tamamladı. Daha sonra aynı bölümde 2 yıl uzman olarak çalıştı. 2011 yılında yardımcı doçent ve 2018 yılında doçent oldu. Halen Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Öğretim Üyesi olarak çalışmakta. Türk Kalp Damar Cerrahisi Derneği, Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği ve Fleboloji Derneği üyesidir. Ayrıca Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Eğitim Araştırma Hastanesi’nde çeşitli kurul ve komisyonlarda görev almaktadır. Evli ve iki çocuk babası olan Doç. Dr. Serhat Hüseyin, Yunanca ve İngilizce bilmektedir.